Nieuwe regels rond het omzetten van vakantiedagen in ziektedagen en soepelere bewijsvoering met ziektebriefje doen verzuimcijfers de lucht in schieten. Naar aanleiding van twee recente wetswijzigingen inzake ziekteverzuim, onderzocht werkgeversorganisatie VKW Limburg het effect van deze maatregelen. Zowel de maatregel waarbij verlofdagen kunnen omgezet worden in ziektedagen, als de maatregel waardoor doktersbriefjes niet meer verplicht zijn bij afwezigheden van één dag, worden als contraproductief ervaren.

Uit de bevraging bij Limburgse bedrijven blijkt dat 65% van alle ondervraagde bedrijven het ziekteverzuim zag stijgen in vergelijking met twee jaar geleden. Bij een derde bleef dit stabiel en slechts bij 6% was een daling merkbaar. Deze stijging komt vooral voor bij bedrijven met meer dan 50 medewerkers.

Vakantiedag wordt ziektedag
Sinds 1 januari kan een werknemer die ziek wordt tijdens zijn vakantie, deze vakantiedag omzetten naar een ziektedag. Bij bijna de helft van de Limburgse bedrijven (46%) werd deze zomer door minstens een medewerker gebruik gemaakt van deze maatregel. In bedrijven met meer dan 50 werknemers, werd deze maatregel zelfs in bijna zes op tien bedrijven toegepast. Opmerkelijk hierbij is dat bij 70% van deze bedrijven vermoed wordt dat er in bepaalde gevallen misbruik werd gemaakt van de omzetting van vakantiedagen in ziektedagen.

Geen ziektebriefje meer bij één dag afwezigheid
Vanaf eind 2022 zijn werknemers van bedrijven met meer dan 50 medewerkers niet langer verplicht een ziektebriefje voor te leggen bij één dag afwezigheid (en dit voor de eerste drie keer dat dit gebeurt). 63% van de bevraagde bedrijven voor wie deze nieuwe regel geldt, merkt een negatieve impact op het ziekteverzuim. Slechts in 5% van de gevallen blijken de verzuimcijfers door deze maatregel te zijn gedaald. Verder zien we dat, ondanks dat de maatregel voor bedrijven met minder dan 50 medewerkers niet verplicht van toepassing is, ook daar 15% een negatief effect ondervindt van de toegenomen druk om soepeler om te gaan met het verplichten van een ziektebriefje bij een dag afwezigheid.

Actief verzuimbeleid
4 op vijf Limburgse bedrijven blijkt een actief verzuimbeleid te voeren. 38% heeft een structureel uitgewerkt verzuimbeleid en 42% doet dit via bepaalde ad hoc maatregelen. Wat aantoont dat werkgevers het belang van een goed verzuimbeleid steeds meer inzien en op deze manier ook de kosten gekoppeld aan een hoog ziekteverzuim willen beperken.

Misbruik en baaldagen
"Het is bemoedigend dat de overheid de enorme kost die gepaard gaat met een hoog ziekteverzuim inziet. Toch blijken de nieuwe maatregelen niet het gewenste effect te hebben, integendeel,"  zegt Ruben Lemmens, gedelegeerd bestuurder van VKW Limburg. Ondernemers zetten in op sterke en gezonde medewerkers voor de goede werking van het bedrijf, maar een duidelijk kader met wederzijdse verantwoordelijkheid is wel essentieel, volgens de werkgeversorganisatie. 

"Niemand heeft baat bij zieke medewerkers op de vloer, of werknemers die uitgeput uit verlof terugkeren. Maar het is wel betreurenswaardig dat er maar liefst in de helft van de bedrijven waar deze zomer voor het eerst door werknemers verlofdagen werden omgezet in ziektedagen, indicaties van misbruik zijn. Bovendien blijkt ook de maatregel waardoor ziektebriefjes voor afwezigheden van één dag niet langer verplicht zijn, een averechts effect te hebben. De versoepeling werkt bij de meeste bedrijven duidelijk drempelverlagend om een ‘baaldag’ te nemen, terwijl het voorschrijfgedrag van veel artsen nog steeds de nodige vragen oproept. VKW pleit er daarom voor om bedrijven terug zelf te laten bepalen of ze al dan niet een ziektebriefje vragen bij korte afwezigheden".