Agressieve werkzoekenden riskeren verlies uitkering
De agressie neemt toe in alle lagen van onze maatschappij, zo ook bij overheidsinstanties als de VDAB. De arbeidsbemiddelaar helpt mensen in hun zoektocht naar werk, maar activeert en sanctioneert burgers ook in dat proces. Vlaams minister van Onderwijs, Justitie en Werk Zuhal Demir (N-VA) betreurt dat dit de laatste tijd gepaard gaat met meer verbaal en fysiek geweld: "De arbeidsbemiddelaars verdienen ons respect. We moeten hen beter beschermen. Ze helpen net de mensen die twijfelen om de arbeidsmarkt op te gaan en niet aan een job geraken." Demir waarschuwt: "Werkonwilligen die agressief uithalen, riskeren hun uitkering te verliezen. Geweld zal als verzwarend element in rekening worden gebracht om tijdelijk te schorsen of te schrappen."
Verbaal en fysiek geweld zijn een oprukkend fenomeen waar quasi alle overheidsdiensten mee kampen – van treinbegeleiders tot leerkrachten. En dus ook de mensen die bij de VDAB werken. In de strijd tegen toenemende agressie neemt minister Demir een reeks concrete maatregelen. "We gaan onze mensen beter beschermen", zegt minister Demir: "Ze verdienen dat, want zij proberen dagelijks om de Vlamingen aan het werk te zetten".
Veiligere kantoren
Zo wordt er bijvoorbeeld geïnvesteerd in veilige infrastructuur: de nieuwe gebouwen voor de VDAB worden uitgerust met een beveiligde ingang. Kantoren krijgen glazen plexi-wanden zodat men iedereen kan zien. Achter de medewerkers is er een deur met een vluchtroute, zodat zij in geval van nood veilig de ruimte kunnen verlaten. Vandaag zijn er ook al 500 noodknoppen in gebruik bij de VDAB waarmee personeelsleden vanuit hun bureau alarm kunnen slaan.
Maar nu gaat minister Demir dus een stap verder: “Agressieve werkzoekenden moeten niet denken dat ze door hun houding worden ontslaan van hun verplichting om werk te zoeken, wel integendeel. Een geval van agressie zal worden meegenomen als verzwarend element om een werkzoekende te schrappen uit de werkloosheidsuitkeringen".
Concreet heeft minister Demir de VDAB de opdracht gegeven om de procedures te verscherpen tegenover agressieve werkzoekenden. Sterker zelfs, om agressie tegenover VDAB-medewerkers mee in de weegschaal te leggen om de werkloosheidsuitkering tijdelijk te schorsen of te schrappen. De VDAB sluit nu al voor een periode van 4 weken tot 52 weken werkonwilligen uit van het recht op uitkeringen, als hij of zij zich niet aanbiedt bij de werkgever. Maar een agressieve houding van de werkzoekende tijdens het sollicitatieproces is evenmin een toonbeeld van werkbereidheid.
Agressieproof
Vandaag zijn er op heel wat VDAB-locaties al bewakingscamera’s en veiligheidsagenten aanwezig. De preventiedienst van de VDAB controleert ook regelmatig alle gebouwen om ze zo ‘agressieproof’ mogelijk te maken. Geen overbodige luxe, want het aantal incidenten zit in de lift. In 2022 kende VDAB nog 219 gevallen van agressie tegen personeelsleden, in 2023 steeg dit naar 356. Op 30 november van dit jaar waren er al 397 gevallen van agressie geregistreerd.
Een groot deel van de incidenten (meer dan 160 in 2024) kwamen voor in de zogenaamde ‘werkwinkels’ van de VDAB - de vrij toegankelijke kantoren dus. Daarnaast waren er 75 meldingen van telefonische bedreigingen. Tot slot moet de politie jaarlijks gemiddeld 19 keer tussenkomen.
Nultolerantie
Vlaams minister Demir (N-VA) streeft daarom ook naar een nultolerantiebeleid tegen agressie bij de VDAB. Vandaag past de arbeidsdienst die toe voor fysiek geweld: dan wordt er een proces-verbaal opgemaakt. Bij verbale geweldplegingen gebeurt dat enkel bij de zwaardere incidenten, maar Demir wil de lijn nu doortrekken: "We doen er alles aan om onze mensen te beschermen in hun dagelijkse contacten met de burgers." De minister heeft daarom aan de VDAB aangegeven om zich vaker burgerlijke partij te stellen.
Na een conflict schakelt de VDAB bij de betrokken werkzoekenden over naar contacten vanop afstand, bijvoorbeeld online of telefonische begeleiding. Ook dan verwacht de VDAB een constructieve houding van de werkzoekende. Verder investeert de VDAB in gerichte opleidingen voor het personeel over hoe ze het best omgaan met agressie. De afgelopen jaren volgden meer dan 1.000 VDAB’ers zo’n opleiding. Wanneer een VDAB-personeelslid het slachtoffer wordt van agressie, kan hij of zij bovendien rekenen op psychologische ondersteuning.