Psychologiepraktijk Faresa en het Instituut voor Mobiliteit UHasselt ontwikkelen een digitale tool om personen met depressieve klachten sneller en efficiënter te begeleiden. De app TOTEM helpt de psycholoog om cliënten ook thuis op te volgen en hen via artificiële intelligentie gerichte feedback en aanbevelingen te geven. “Digitale tools kunnen een grote meerwaarde zijn bij het therapieproces. Met deze app willen we het vele werk van de psycholoog verlichten en de wachttijden in de mentale gezondheidszorg helpen wegwerken”, zeggen dr. Veerle Ross en prof. dr. Nele Jacobs.

Het aantal depressieve stoornissen in België is sinds einde 2023 opnieuw in stijgende lijn. Bijna 1 op 6 Belgen zou symptomen van depressie vertonen, dat is dubbel zoveel als in 2018. Dit zorgt voor langere wachttijden en een almaar stijgende werkdruk voor psychologen. Daarnaast heeft het ook een grote maatschappelijke kost. Uit cijfers van het Riziv blijkt dat in 2021 meer dan 1,8 miljard euro is uitgegeven aan uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid langer dan 1 jaar ten gevolge van een depressie of burn-out. Het is dan ook belangrijk om in te grijpen vóórdat werknemers uitvallen, klinkt het.

Digitale assistent

“De nood binnen de mentale gezondheidszorg is erg hoog en wij geloven dat artificiële intelligentie de oplossing is om psychologische begeleiding te ondersteunen”, zegt CEO Nele Jacobs van psychologiepraktijk Faresa. Samen met IMOB UHasselt ontwikkelt Faresa daarom nu de app TOTEM. Deze digitale tool volgt personen met lichte en matige depressieve klachten mee op. “De app vervangt de psycholoog niet, maar is een digitale assistent van de psycholoog en de cliënt. De app monitort de cliënt op basis van objectieve data zoals slaap, hartslag en activiteiten zoals verplaatsingsgedrag en laat de gebruiker en psycholoog toe om subjectieve informatie in te geven over het huidige mentaal welzijn. Ook kan de app therapeutische interventies geven en opvolgen.”

Stimuleren van anti-depressief gedrag

Met TOTEM willen Faresa en IMOB de zorg bij beginnende depressieve klachten nog meer personaliseren op maat van de cliënt. “Met de app willen we mensen met depressieve klachten meer motiveren tot gedragsactivatie. Via artificiële intelligentie kan de app gericht tussenkomen met interventies om helpend of anti-depressief gedrag te stimuleren die op voorhand door de psycholoog zijn bepaald", zegt dr. Veerle Ross, onderzoeker bij het Instituut voor Mobiliteit van UHasselt. "Denk daarbij bijvoorbeeld aan een motiverende boodschap om een haalbare activiteit te ondernemen, rekening houdend met plaats, tijdstip en de ernst van aanwezige klachten. Door positieve veranderingen aan te brengen in hun leven, voelen cliënten zich beter.”

Wachtlijsten wegwerken

“Een digitale assistent die een deel van de consultatietijd op slimme wijze overneemt, is volgens ons de enige weg om psychologen te ondersteunen om zelf niet onderuit te gaan. Met deze app als assistent van de psycholoog willen we het aantal consultaties bij een psycholoog sterk verminderen, tot zelfs halveren zonder kwaliteitsverlies”, zegt Nele Jacobs van Faresa. “Dat is echt nodig, want de politiek heeft via de Conventie Eerstelijns Psychologen (ELP) de toegankelijkheid naar eerstelijnspsychologische zorg wel verbeterd, maar op de tweede lijn blijft over het algemeen de situatie precair omwille van beperkte terugbetaling via de mutualiteiten, de lange wachtlijsten en de overbelasting door werkdruk van de eigen beroepsgroep. Het spreekt voor zich dat het aantal consulten dat een psycholoog dagelijks kwalitatief kan zien, zijn gezond maximum kent.”

2025

De TOTEM app zal begin 2025 op de Belgische markt geïntroduceerd worden, daarna volgt ook het buitenland. “TOTEM zal als digitale assistent zijn plaats vinden in verschillende ecosystemen waar psychologen of psychiaters behandelen, zowel in de zorg als in het bedrijfsleven. We zijn in dialoog met externe preventiediensten, bedrijven en bereiden linken voor met elektronische patiëntendossiers of andere platformen”, besluit Jacobs.