In 2019 verlieten 65.311 jongeren in Vlaanderen de school. Eén jaar later, in 2020, was 10% of 6.600 van deze schoolverlaters bij VDAB ingeschreven als werkzoekend. Vorig jaar was dat nog 8,9%, waardoor het werkzoekendenpercentage met 1,2% stijgt. Dat blijkt uit het jaarlijks schoolverlatersrapport van VDAB. “Binnenkort moeten heel wat jongeren een keuze maken over de studierichting die ze willen volgen. Weten welke studierichtingen goed scoren, kan helpen om die keuze te maken. Op dat vlak zien we dit jaar geen verrassingen in het schoolverlatersrapport”, zegt Vlaams minister van Werk Hilde Crevits (CD&V). 

Limburg kent het kleinste aantal schoolverlaters van alle provincies: 8.335. 10,6% of 886 van hen is een jaar later werkzoekend. Het Limburgs werkzoekendenaandeel ligt daarmee hoger dan het Vlaams gemiddelde maar is wel het minst sterk gestegen. Limburg heeft het hoogste aandeel schoolverlaters uit het secundair onderwijs (39,1%) en het kleinste aandeel uit het hoger onderwijs (48,1%). Het aandeel ongekwalificeerde schoolverlaters ligt in Limburg onder het Vlaams gemiddelde (8,8%).

Stad Genk heeft het hoogste werkzoekendenaandeel van alle centrumsteden (14,8%). Hasselt volgt met 10,9%. In Genk ligt het aandeel ongekwalificeerde schoolverlaters ook beduidend hoger dan het Vlaams gemiddelde (12,8%). In zowel Genk als Hasselt is 1 op de 3 schoolverlaters zonder kwalificatie op zoek naar werk.

Impact coronacrisis

Het schoolverlatersrapport 2021 onderzoekt de jongeren die in 2019 de school verlieten en hoeveel van deze schoolverlaters op 30 juni 2020 als werkzoekend waren ingeschreven bij VDAB. De onderzochte jongeren betraden de arbeidsmarkt dus op een moment dat er nog geen sprake was van covid-19, toen de Vlaamse arbeidsmarkt het vrij goed deed met een hoog aantal vacatures. Vanaf maart 2020, met de ingang van de lockdown en strikte maatregelen, kregen we een andere situatie en nam het aantal werkzoekenden opnieuw toe, samen met een terugval van het aantal vacatures.

Sommige jongeren vonden daardoor moeilijker hun weg op de arbeidsmarkt. Het gaat vooral over schoolverlaters uit opleidingen die gelinkt kunnen worden aan sectoren en beroepen waar de werkgelegenheid zwaar te lijden had onder de vroege coronacrisis en waarin er minder kansen op een job waren. Denk aan studenten uit opleidingen in horeca, toerisme en schoonheidsverzorging. Twee opvallende voorbeelden van opleidingen die al jaren tot de best scorende opleidingen behoren, maar waarvan schoolverlaters het in juni 2020 door corona moeilijker kregen op de arbeidsmarkt, zijn ‘Restaurantbedrijf en drankenkennis’ en ‘Esthetische lichaamsverzorging’.

Richtingen in STEM en zorg bieden meeste kans op werk

In onze door technologie gedreven kennismaatschappij blijft er grote nood aan wetenschappelijke en technische profielen. De schoolverlaters uit een STEM-opleiding vinden globaal gezien dan ook vlot aansluiting met de arbeidsmarkt, vooral de hoger opgeleiden. Slechts 7 jongeren op 100 met een STEM-diploma zijn na een jaar werkzoekend.

Schoolverlaters uit ‘Industriële wetenschappen en technologie’ en ‘Toegepaste wetenschappen’, de zogenaamde industrieel en burgerlijk ingenieurs, blijven zeer in trek. STEM-opleidingen die zich in de creatieve sector situeren, doen het evenwel minder goed. Bij de STEM-opleidingen in het secundair onderwijs zijn het vooral specialisatie-opleidingen die goed scoren en een duidelijke meerwaarde vormen. In het BSO scoren de opleidingen ‘Land- en tuinbouw’ en ‘Koeling en warmte’ het best. Op TSO-niveau waren het in de eerste plaats de STEM-opleidingen binnen ‘Auto’ en ‘Hout’.

Schoolverlaters die een opleiding volgden voor een zorgberoep hadden in het algemeen de beste kansen op de arbeidsmarkt. Er heerst al jaren een groot tekort aan verzorgend personeel, in de eerste plaats aan verpleegkundigen, zorgkundigen en professionals in de jeugd- en gehandicaptenzorg. Door de coronacrisis is deze nood extra duidelijk geworden. Schoolverlaters stroomden dan ook vlot uit naar werk. Slechts 5% van de jongeren met een zorgdiploma was een jaar later werkzoekend. Positief is vooral ook dat toekomstige zorgverleners zich niet hebben laten afschrikken door de coronacrisis. In 2020 kozen meer studenten voor een zorgopleiding in het hoger onderwijs, in de eerste plaats voor de opleiding ‘Verpleegkunde’.

Hoe hoger geschoold, hoe meer kansen

Opnieuw blijkt dat hoe hoger geschoold de schoolverlater is, hoe lager de kans om na een jaar werkzoekend te zijn. Van alle schoolverlaters die in 2019 ongekwalificeerd de arbeidsmarkt betraden, was gemiddeld 28% na een jaar werkzoekend. Van de schoolverlaters met een getuigschrift of diploma secundair onderwijs was 11% een jaar later werkzoekend. Van de schoolverlaters met een hoger diploma was slechts 5% na een jaar werkzoekend.

Specialisatiejaar is opstap naar werk

Een specialisatiejaar in het beroeps- of technisch secundair onderwijs vergemakkelijkt de opstap naar werk. In zo’n jaar doen ze extra werkervaring op, alvorens de arbeidsmarkt te betreden. Zo’n specialisatiejaar is sterk gericht op de praktijk en leren op de werkvloer. Hierdoor zijn leerlingen beter voorbereid op de arbeidsmarkt en daalt de kans dat een jaar na het verlaten van de school, werkzoekend zijn. In juni 2020 was 17% van de BSO-schoolverlaters die na zes jaar de schoolbanken verlieten, werkzoekend. Van de jongeren die een zevende jaar erbij deden, was nog maar 11% werkzoekend. Bij schoolverlaters uit TSO is 12% na zes jaar en 7% na een zevende jaar werkzoekend.