Eén jaar coronacrisis heeft ons qua gezondheid in twee kampen verdeeld: ongeveer een derde van de Belgen vond troost in zetelhangen en comfort food, terwijl een ander derde zich net volop uitleefde in sport en gezonde voeding. Zo blijkt uit een bevraging van online apotheek Viata.be bij 1.000 Belgen. Opmerkelijk: bij de gezonde groep horen vooral jongeren. Hoewel ze het mentaal het zwaarst hadden, zien zij fysiek wel de sterkste verbetering. Thuiswerkers hebben hun gezondheid dan weer het sterkst verwaarloosd. "We zullen de gezondheidsimpact van deze crisis nog een jaar of langer voelen", vreest apothekeres van Viata.be, Annelies Vanderlinden.

Meer dan een derde van de Belgen zag zowel zijn fysieke (33%) als mentale (36%) gezondheid er sterk op achteruit gaan het afgelopen jaar. Vooral een gebrek aan motivatie maakte dat we het allemaal wat hebben laten hangen. Zo ging 43% minder sporten, niet enkel omdat de sportscholen gesloten waren, maar voornamelijk omdat ze er gewoon geen zin meer in hadden (28%). Meer dan een derde van de Belgen bewoog minder dan een half uur per dag. Eén op de zeven Belgen bracht zelfs meer dan 8 uur per dag zittend door, dubbel zoveel als voor de coronacrisis. Een vijfde zegt ook ongezonder gegeten te hebben en 29% snoepte en snackte meer.

Niet verwonderlijk is dan ook dat bijna de helft naar eigen zeggen is bijgekomen. Een derde meer dan 2 kilo, een tiende zelfs meer dan 5 kilo. En we klagen ook meer van kwaaltjes zoals meer rug- en spierpijn (25%), hoofdpijn (20%) en slaapproblemen (31%).

Thuiswerkers zwaarst getroffen
Opvallend is dat wie het afgelopen jaar voornamelijk thuis werkte, er qua fysieke én mentale gezondheid het sterkst op achteruit gegaan is. Een kwart zegt zijn gezondheid zelfs compleet verwaarloosd te hebben, dit is de helft meer dan gemiddeld. Zo’n 30% zegt ongezonder te eten sinds corona (tov. 23% gemiddeld) en meer dan een derde klaagt ook over rug- en spierproblemen (tov. 22% gemiddeld) en droge ogen (tov 26% gemiddeld). Dit is mogelijk te verklaren doordat ze veel meer tijd achter de computer spenderen dan voor de coronacrisis. Een derde zit liefst meer dan 8 uur per dag aan zijn scherm gekluisterd (40% zegt dat dit meer is dan voor corona), waarbij 10% meer dan 4 uur per dag in online meetings zit. En dit in de meeste gevallen zonder goed aangepaste werkruimte. 45% werkt gewoon in de woonruimte zonder apart kantoor en liefst 62% heeft geen bureaustoel die geschikt is om lang op te werken.

Lichamelijke kwalen thuiswerkers
"Om te voorkomen dat rug- en spierproblemen hierdoor verergeren, is het aan te raden om regelmatig eens recht te staan en jezelf een goede zithouding aan te meten. Zorg ervoor dat de bovenkant van je scherm op ooghoogte staat, dat je op een stoel zit waarbij je knieën lager komen dan je heupen en je onderarmen kunnen rusten op je werkblad in een hoek van 90 graden", adviseert apothekeres Annelies Vanderlinden. "Als je toch klachten hebt, kan een warmtekompres of een kersenpitkussen soelaas brengen. Net als een verwarmende spray of gel. Om droge en vermoeide ogen te vermijden is het aangeraden om elke 20 minuten gedurende 20 seconden eens weg te kijken van je scherm en met je ogen knipperen. Werken met een luchtbevochtiger kan ook helpen, alsook het gebruik van kunsttranen (zonder bewaarmiddelen) of oogsprays die je op de oogleden moet aanbrengen. Wat je vooral moet vermijden is veelvuldig de ogen spoelen (zeker nooit met lenzenvloeistof bijvoorbeeld) en in je ogen wrijven. Dit zorgt alleen maar voor meer irritatie."

Overigens blijkt thuiswerken ook op relationeel vlak niet ideaal: een vijfde heeft meer relatieproblemen sinds de coronacrisis (een derde meer dan gemiddeld).

Drie op de tien letten net extra op gezondheid
Bij een ander deel van de Belgen heeft de coronacrisis net het compleet tegenovergestelde effect: 3 op de 10 zijn net meer op hun gezondheid gaan letten. Eén op de zes geeft aan dat zijn fysieke gezondheid erop verbeterd is en bij één op de acht is dit ook mentaal zo. Een vijfde is dan ook meer gaan sporten. Vooral wandelen (42%), fietsen (18%) en lopen (10%) wonnen aan populariteit. 27% is meer zelf vers gaan koken en een kwart is extra gezond gaan eten. Een kwart drinkt ook minder alcohol dan voor de coronacrisis. Een vijfde is dan ook net gewicht kwijtgeraakt, 13% zelfs meer dan 2 kilo.

Vooral jongeren zijn er fysiek op vooruitgegaan
Opvallend is dat deze laatste groep vooral veel jongeren (-34 jaar) telt. Want hoewel ze het mentaal het zwaarst te verduren kregen (40% zegt dat mentale gezondheid sterk achteruitging), zijn ze er fysiek wel het sterkst op vooruitgegaan. Een vijfde zegt dat hun fysieke toestand verbeterd is (tov. 14% gemiddeld). 29% is dan ook meer gaan sporten. Voornamelijk lopen was populairder dan ooit (18%). Bijna een derde is ook afgevallen. Toch hebben jongeren wel last van veel extra stress (69% tov. 57% gemiddeld) en eenzaamheid (51% tov 44% gemiddeld), wat zich ook fysiek vertaalt in kwaaltjes zoals meer slaapproblemen (37%) en hoofdpijn (30%).

Nog langdurige impact
Bijna 6 op de 10 Belgen denken dan ook dat we de impact van de coronacrisis op onze gezondheid nog lange tijd zullen voelen. Vooral op het vlak van de coronakilo’s die we vrezen niet snel kwijt te geraken (22%), maar ook de depressieve gevoelens die ermee gepaard gingen (21%) en het verstoord werk- en vrijetijdsritme (17%) verwachten we nog een tijd met ons mee te dragen. "We zullen de gevolgen inderdaad nog makkelijk een jaar of langer voelen", denkt ook apothekeres Vanderlinden. "Je kan het vergelijken met een winterdip waar we ook andere jaren soms een paar maanden last van hadden, maar die nu meer dan een jaar geduurd heeft. En waarvan de uitwerking dus ook extra lang zal duren."

Coronakilo's kwijtgeraken
Vooral de coronakilo’s eraf krijgen wordt geen sinecure, verwacht Vanderlinden. "Om af te vallen moet je je goed en gemotiveerd voelen. Doordat we nog worstelen met de mentale impact van onze ‘extreme winterdip’ door corona zal dit moeilijk worden. Zeker als je weet dat we voornamelijk gestopt zijn met sporten en gezond eten uit gebrek aan motivatie", aldus de apothekeres. "Tel hier nog bij dat we nu weer mogen barbecueën met vrienden en vanaf mei waarschijnlijk weer zullen mogen gaan uit eten en terrasjes kunnen doen, wat afvallen voor veel mensen extra moeilijk zal maken."

Vanderlinden waarschuwt ook voor crashdiëten. "Het kan verleidelijk zijn om nu plots heel strikt te gaan diëten om de extra kilo’s snel kwijt te raken voor de zomer, maar dat heeft geen zin", zegt ze. "Gezond afvallen doe je door ongeveer een halve kilo per week te vermageren. Niet meer. Anders krijg je toch een ongewenst jojo-effect waarbij je uiteindelijk meer terug bijkomt dan je afvalt."