Nog nooit waren er zo weinig vlinders in de natuur als dit voorjaar. Dat meldt Natuurpunt. Door het natte en koude weer verdrinken veel rupsen, die later zouden uitgroeien tot vlinders. Langs de andere kant zorgen de lange droogtes van enkele jaren geleden ervoor dat sommige vlindersoorten het moeilijk krijgen om zich hier nog te groeien. Aan de Lieteberg in Zutendaal zien ze de kwalijke trend ook, maar zijn ze hoopvol, omdat het weer volgende week stukken beter wordt, waardoor de vlinders weer gaan vliegen.

Natuurpunt dient een bezwaarschrift in tegen de plannen om een fietssnelweg aan te leggen door natuurgebied Prinsbeemden in Hasselt. Die fietssnelweg snijdt dwars door het hart van Kuringen-centrum. Natuurpunt stelt zich de vraag waarom Prinsbeemden moet aangetast worden, terwijl er een logische tijdelijke oplossing klaarligt langs het Albertkanaal. Zij vinden de fietssnelweg dan ook niet nuttig en overbodig. De stad laat weten elk bezwaar grondig te bestuderen, maar is ervan overtuigd dat de fietssnelweg een meerwaarde biedt voor het natuurgebied.

"Het echte probleem ligt niet bij de natuur, maar bij de koepelorganisaties van de boeren zelf", dat zegt beleidsman van Natuurpunt Jos Ramaekers. Vrijdagmiddag reed een 60-tal boeren na de protestactie naar het huis van Ramaekers om hem te intimideren. Enkel zijn vrouw was op dat moment thuis en verstopte zich omdat ze bang was dat de situatie zou escaleren. Ramaekers en zijn vrouw zijn geschrokken van de feiten en vinden het onaanvaardbaar dat de Boerenbond en minister van Landbouw Jo Brouns niet openlijk afstand nemen van het incident. Ook de kritiek dat Natuurpunt landbouwgronden koopt om het de boeren moeilijk te maken, wuift Ramaekers helemaal weg.

In de provincie Limburg werden tijdens Het Grote Vogeltelweekend door 4.202 tellers in 2.758 tuinen 91.406 vogels geteld. Met per tuin gemiddeld 26 vogels van 8 verschillende soorten blijven de Limburgse tuinen de meest vogelrijke in Vlaanderen. De huismus, de koolmees en de pimpelmees bepalen hier net als de vorige twee jaar de top 3. De merel wist terug 2 plaatsen op te halen en scoorde een 6de plaats. De Turkse tortel zakte weg van de 6de naar de 8ste plaats, maar opmerkelijker is dat ook de houtduif hier 2 plaatsen verloor. Top 10 provincie Limburg (tussen haakjes de ranking van 2023): Huismus (1)Koolmees (2)Pimpelmees (3)Vink (4)Kauw (7)Merel (8)Houtduif (5)Turkse tortel (6)Ekster (10)Spreeuw (-) Nationale cijfersTijdens de 21ste editie van Het Grote Vogelweekend van Natuurpunt telden, volgens de voorlopige cijfers, 46.164 enthousiaste deelnemers verspreid over Vlaanderen hun tuinvogels. Er werden 724.776 vogels geteld in 32.855 tuinen. Gemiddeld zagen de vogeltellers 22 vogels van 7 soorten per tuin, dat is iets minder dan vorig jaar. De nationale top 3 is: huismus, koolmees en kauw. Vorig jaar stond de vink nog op de derde plaats en die zakt nu weg naar de zesde plaats. "Niet echt verrassend", volgens Gerald Driessens, vogelexpert van Natuurpunt, "want grote groepen vinken ontbreken nu, ze kunnen dus niet opboksen tegen de soorten die wel in groep onze tuinen bezochten. Voor de kauw was het geleden van 2020 dat ze nog de top 3 haalde."Rankning verschillende vogelsDe huismus, niet toevallig de Vogel van het Jaar 2024 was alweer de meest getelde vogel tijdens het vogeltelweekend. In ongeveer de helft van de getelde tuinen werden huismussen opgemerkt. "We kunnen maar blij zijn dat deze soort jaar op jaar die status weet te behouden maar we moeten dit toch relativeren: hun broedpopulatie is in Vlaanderen sinds 2007 met 42% gedaald. Het verdwijnen van nestgelegenheid en voedselplaatsen is hiervan de belangrijkste oorzaak," klinkt het bij Natuurpunt.De merel behield zijn 8ste plaats en volgens de voorlopige cijfers ziet het ernaar uit dat hij opnieuw in iets meer tuinen aanwezig was: van 69% naar 73% van de tuinen. Of dat echt een gevolg is van een hoger aantal noordelijke merels dat we op bezoek krijgen, van een licht herstel na het usutu-virus van onze eigen broedvogels of een combinatie van de twee, is niet duidelijk.De houtduif heeft zich de laatste 30 jaar verpopt tot een echte stedelijke soort en heeft zowat alle dorpen en steden veroverd. Ze klimt jaar na jaar hoger in de top 10: ze staat nu voor het tweede jaar op een 4de plaats. Het lijkt erop dat ze dominant is over de Turkse tortel, die vroeger in onze steden heerste. Die laatste was 10 jaar geleden nog goed voor een zesde plaats en moet het nu stellen met een 9de plaats. Zowat overal boert de Turkse tortel zichtbaar achteruit en dat blijkt ook uit andere vogeltellingen. We zien een geleidelijke toename van grote bonte spechten, zowel in steden als op het platteland. Deze soort werd in meer dan 15% van de getelde tuinen vastgesteld, wat bijna een verdubbeling is van de verspreiding in 2019. In het eindrapport zullen we extra aandacht besteden aan de aanwezigheid en de status van spechten in onze tuinen, en zullen we de invloed van een tuinvijver op tuinvogels belichten. Aantal vogels in onze tuinenEr werden in onze tuinen gemiddeld 22 vogels van 7 soorten gezien, in 2023 waren dat 24 vogels van evenveel soorten. In Limburg ligt dat gemiddelde nog hoger: 26 vogels van 8 soorten. De koolmees is opgemerkt in het grootste aandeel tuinen (79%). De tijd dat de merel deze plaats jaarlijks opeiste, ligt al van 2017 achter ons. "De tellingen lopen nog volop binnen, maar met 46.164 vogeltellers, in zowel scholen als thuis, kunnen we stellen dat het vogels tellen bijzonder populair is geworden.""De tuinvogeltelling is een momentopname die vooral zegt welke vogels op dat moment naar onze tuinen komen. Dat zegt niet altijd iets over de populatietrends van de respectievelijke soorten op nationale of Europese schaal, maar hier en daar zien we wel parallellen." Het aantal vogels dat in je tuin opduikt is onderhevig aan het weer en de beschikbaarheid van natuurlijk voedsel in de natuur, maar ook de regelmaat en de klokvastheid waarmee dat voedsel wordt aangeboden is een bepalende factor, want vogels geven prioriteit aan locaties met een gegarandeerd voedselaanbod Foto: François Van Bauwel

Natuurpunt dient bezwaar in tegen de plannen voor 'Fietsen onder de grond', het prestigieuze fietspad in de mergelgroeven in Riemst. Volgens Natuurpunt hadden zij nochtans een akkoord bereikt met Visit Limburg, over een beperkt traject in de groeve Mathus in Kanne. Maar Visit Limburg koos uiteindelijk voor een veel langer fietspad tot diep in de groeve. Volgens Natuurpunt zal daardoor de rust van de vele vleermuizen in de groeve verstoord worden. De natuurvereniging dient daarom bezwaar in en hoopt dat de omgevingsvergunning voorlopig geweigerd zal worden.

Leerlingen van basisschool Herx in Herk-de-Stad hebben vandaag zelf de handen uit de mouwen gestoken om hun groene speelplaats te onderhouden. Educatief Natuurbeheer van Natuurpunt stond de kinderen met raad en daad bij. Basisschool Herx heeft sinds 2021 een groene speelplaats. Die is er gekomen mede dankzij de subsidies van de Provincie Limburg. De speelplaats veranderde van een grijze omgeving naar een groene met fruitbomen, knotwilgen, een kruidenspiraal, wilgenhutten en insectenhotels. En zo'n groen speelplaats vraagt natuurlijk het nodige onderhoud. Daarom gingen de leerlingen van het 5de en 6de leerjaar zelf aan de slag. Ze snoeiden fruitbomen en knotwilgen, vervingen planten en breiden de moestuin verder uit met fruitstruiken. “Omdat we sterk geloven in jong geleerd, is oud gedaan, zorgen we met Educatief Natuurbeheer voor begeleiding bij het onderhoud van schoolgroen. Dankzij deze begeleiding kunnen zowel leerling als leerkracht op termijn zelf instaan voor het onderhoud”, zegt Michael Huygen (Educatief Natuurbeheer Limburg). “Het blijft echter niet enkel bij onderhoud, we geloven ook sterk in onderzoek van de omgeving en verbetering. Zo worden in de winter de vogels geteld tijdens de actie ‘Vogels voeren en beloeren’. Doen we aan planten- en insectenonderzoek op en rond de speelplaats en heeft de school geïnvesteerd in wildcamera’s. Zo konden er al enkele mooie beelden gemaakt worden van reeën en een aantal vogels. Met deze resultaten kunnen ze aan de slag om de omgeving nog meer te veranderen wat enkel ten goede komt aan de omgeving en de natuur.” “Het provinciebestuur werkt al jaren aan groenere, natuurlijke speelplaatsen in de Limburgse scholen” zegt gedeputeerde voor Natuur en Klimaat, Bert Lambrechts. “Een natuurrijke omgeving is uiteraard goed voor het klimaat en voor het welbevinden van de leerlingen, maar is ook een enorme educatieve kans. Leren in, met en over de natuur stellen we bij de projecten steeds centraal. Onze aanpak is uniek, en trekt wereldwijd aandacht. Het Provinciaal Natuurcentrum organiseert daarom in 2024 in Hasselt een internationaal congres over schoolvergroening met sprekers uit o.a. Canada en het VK, waar onze projecten zullen worden voorgesteld aan een breed publiek van specialisten uit binnen- en buitenland.”

Dat er veel ruimte voor groen zal zijn op de campus in Diepenbeek, dat blijkt ook uit de volgende reportage.

Er zit een stevige haar in de boter tussen Natuurpunt en waterbeheerder 'Watering Schulensbroek'. Natuurpunt beschuldigt de waterbeheerder ervan de werken te saboteren die uitgevoerd worden in de Vallei van de Zwarte Beek om de veengronden daar te herstellen. Dat is nodig omdat in het grootste veengebied van Vlaanderen een miljoen ton koolstof ligt opgeslagen dat als het uitdroogt vrijkomt in de vorm van CO2. De waterbeheerder heeft nu tot twee keer toe de aanvraag van Natuurpunt om de Bakelbeek in Lummen te verondiepen geweigerd. En zo ligt het veenherstel daar momenteel helemaal stil.