Om de Nederlandse taal bij jongeren en kinderen te stimuleren maakt de 25-jarige Lorens Christiaens uit Hoeselt Instagram- en TikTok-filmpjes waarin hij woorden en zinnen vertaalt vanuit het Frans en het Engels. Op een ludieke manier wil de student zijn bijdrage leveren aan de talenkennis van jongeren. De Hoeselaar merkt dat er een achterstand is en ziet sociale media als het ideale middel om jongeren te bereiken.

Om de taalachterstand in het onderwijs weg te werken wil Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts alleen nog Nederlands horen op school en dat al vanaf de derde kleuterklas. ''Er is maar één taal in het Vlaams onderwijs en dat is Nederlands,'' klinkt het bij de minister. Daarom komen er voor het eerst voor het kleuteronderwijs minimumdoelen Nederlands. Een goed idee vindt Rita Grosemans, directeur van 't Molenholleke in Heusden-Zolder waar ongeveer de helft van de leerlingen een andere thuistaal dan het Nederlands heeft.

Vanaf vandaag tot en met 30 november wordt voor de tweede keer de Taalscreening georganiseerd. Kleuters uit de 3de kleuterklas zullen dan een test afleggen die het taalniveau van de kleuters meet. De Taalscreening wordt afgenomen via de Koalatest, die speciaal werd ontwikkeld om spelenderwijs het taalniveau van kleuters te meten. De Taalscreening werd vorig jaar voor het eerst georganiseerd op initiatief van Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts en brengt taalachterstand in kaart, waarna een gerichte aanpak kan volgen om taalachterstand waar mogelijk weg te werken.  Wie aan de lagere school begint zonder voldoende kennis te hebben van de Nederlandse taal, zal al snel ook bij andere vakken een achterstand oplopen. Om dat te vermijden introduceerde Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts vorig jaar de Taalscreening. Uit de resultaten van de eerste Taalscreening bleek dat 15 procent van de kleuters extra of intensieve taalondersteuning nodig heeft. Zo bewees de Taalscreening meteen haar nut: taalachterstand werd in kaart gebracht waarna een gerichte aanpak volgde. De Taalscreening wordt georganiseerd via de Koalatest en bestaat uit 7 taken die allemaal vertrekken vanuit een normale en herkenbare klassituatie in de 3de kleuterklas: een spel met een hoepel, een turnles, een knutselopdracht, een rommelige eetzaal, een verhaal over konijntjes, de klasbibliotheek of een verjaardag in de klas. Bij de 7 taken horen doe-, zoek- of kies-opdrachten. Zo moeten kleuters bijvoorbeeld op basis van mondelinge instructies een papieren vingerpop maken, bepaalde delen van een tekening inkleuren of de juiste verjaardagstaart aanduiden. De kleuters leggen een deel van de opdrachten individueel af en een deel in een klein groepje van ongeveer 5 kindjes. Het is de vertrouwde klasleerkracht die alle opdrachten begeleidt en beoordeelt hoe goed de kleuters de instructies verstaan. Na het afleggen van de test krijgen alle kleuters een score die hen indeelt in een kleurzone. Kleuters in de groene zone hebben voldoende taalvaardigheid, kleuters in de oranje zone hebben mogelijk extra ondersteuning nodig en kleuters in de rode zone hebben waarschijnlijk intensieve begeleiding nodig.  “Eens de Taalscreening is afgenomen en we weten welke kinderen extra ondersteuning nodig hebben, kan een gerichte aanpak volgen”, zegt Vlaams Onderwijsminister Ben Weyts. “Door in te zetten op het wegwerken van taalachterstand, garanderen we voor alle kinderen gelijke kansen bij de start van de lagere school”, aldus Weyts.

De taalachterstand van kinderen wordt groter door de coronacrisis nu ze minder contacten hebben. Wanneer ze vaker thuis zijn, vallen ze eerder terug op de moedertaal. De Genkse organisatie Kind en Taal vzw heeft daarom samen met de Hogeschool PXL een app ontwikkeld voor kleuters. De app genaamd 'Parole' leert de kinderen 100 verschillende woordjes. Anderstalige ouders kunnen zo hun kind helpen om de Nederlandse taal onder de knie te krijgen.

Een vreemde taal spreken op school is een slecht idee en draagt niet bij tot de integratie. Dat zegt Mustafa Harraq. De welzijnswerker van het ACV werkt met jonge allochtone vluchtelingen. Thuis spreek je je moedertaal, klinkt het. Maar op school moet het Nederlands gesproken worden. Het advies van het Gemeenschapsonderwijs aan de schooldirecties om allochtone leerlingen hun moedertaal te laten spreken, lokt ook bij de leerkrachten heftige reacties uit. ACOD Onderwijs in Limburg is tegen het voorstel.

Kansarmoede, taalachterstand, verschillende culturen in de klas. Wie vandaag de dag leerkracht is moet rekening houden met heel wat uitdagingen. Hogeschool UCLL organiseert daarom een themadag, voor de studenten lerarenopleiding, maar ook voor het werkveld.

Op dit ogenblik vindt in de Herkenrodeabdij van Hasselt de langverwachte Staten-Generaal van het Limburgse onderwijs plaats. Over de inhoud, de lengte en de aanpak is al veel commotie geweest. De bijeenkomst moet uitmonden in een engagementsverklaring, die vanavond ondertekend wordt.

Bij hogeschool UC Leuven-Limburg hebben ze niet gewacht op de Staten-Generaal om actie te ondernemen. Zo is het departement Lerarenopleiding in september al gestart met een nieuw project dat de taalvaardigheid in de Limburgse scholen moet verhogen.