Ben jij ook benieuwd of jij Het Sinterklaasdictee foutloos schreef? Check het hier: Onze relatie met taal is complex.We appreciëren de goedgebekte causeur, die een resem gedetailleerde wist-je-datjes in een associatieve gedachtestroom aan zijn geïnteresseerde publiek opdist, terwijl hij tezelfdertijd ons, de dommeriken, bijkans laat verslikken in het monnikenwerk dat het verifiëren van zijn discours blijkt te zijn.We distantiëren ons van het ordinaire taalgebruik, gebezigd tijdens met trendy cocktails overgoten après-ski’s, al is ons dedain soms weinig meer dan een arbitraire simplificatie van onze existentiële modegevoeligheid die een gênant opbod van chic, chiquer, chicst tot direct gevolg heeft.Over het malicieuze kattenkwaad en het ijselijke kattengejank van de recalcitrante recreant schrijven we wellicht een even gratuit als ambeterend kattebelletje, maar we onthouden ons ervan te preciseren welke macabere guerrillamethoden we als represaille in gedachten hebben, laat staan deze te concretiseren.We aanschouwen het kwintet kwieke pensionado’s dat met hun verfomfaaide 65+-kaarten via Grote-Spouwen en Kleine-Brogel monter richting Sint-Truiden reist en zoeken een aimabeler, meer geëigend woord voor het onderwijl licht pejoratieve ‘bejaard’.Met het nodige voorbehoud aanhoren we de energieke marketingstrateeg die ons voorhoudt dat hij stap voor stap en beetje bij beetje al bij al op-en-top up-to-date is geraakt en nu huis aan huis, in een-op-eengesprekken en door mond-tot-mondreclame de nek-aan-nekrace rond de verkoop van zijn hightech software denkt te gaan winnen.Terwijl we aan de balustrade staan, schotelt het nachtelijk zonnestelsel ons ook heden ten dage nog het romantisch tafereel voor dat onwillekeurig reminiscenties oproept aan wat een exponent van de geprivilegieerde bourgeoisie in lang vervlogen dagen schalks zou toevertrouwen aan zijn voluptueuze maîtresse tijdens een amoureus entre nous.We denken dat wij het zijn die de woorden kiezen die we gebruiken, maar het zijn de woorden die we kiezen die maken wie wij zijn.

Ben jij ook benieuwd of jij Het Sinterklaasdictee foutloos schreef? Check het hier: Onze taal is een huis met vele kamers. Een beknopte rondleiding. Op de bel-etage vinden we het met zeventiende-eeuwse gobelins en andere draperieën verfraaide salon van de oude dichter die, aan zijn teakhouten secretaire gezeten, bedachtzaam zijn larmoyante elegieën over kwijnende liefdes toevertrouwt aan het papier of in geëxalteerde kwatrijnen zijn verknochtheid aan dit ondermaanse bezingt. Het menselijk tekort als eeuwige bron van inspiratie. In de met tl-buizen verlichte werkkamer ernaast worden meedogenloos de bureaucratische rapportages gecreëerd die wij, lijdzame burgers, in industriële proporties over ons krijgen uitgestort: ‘Onze mobiliteitscoëfficiënt correleert significant met een myriade aan cumulatieve factoren,’ hetgeen zoveel betekent als: het komt erop aan ervan uit te gaan dat iedereen erop uit is eropuit te trekken. Complexiteit als houvast in een wereld op drift.We passeren de slaapkamer, waar met omfloerste stem gefluisterde pikanterieën de in passie gedrenkte sfeer accentueren. De wetten van de betamelijkheid gebieden mij helaas de meest scabreuze voorbeelden uit deze scène achterwege te laten. In de aanpalende badkamer treffen we een contingent hyperactieve taalhygiënisten die onvermurwbaar trachten de zo-even bezoedelde taal te behoeden voor het morele faillissement dat zij telkenmale bevroeden. Sisyfusarbeid lijkt hiervoor de meest geëigendebenaming. Een demontabele vlizotrap leidt tot een met veronachtzaamde parafernalia bezaaide zolder, waar onder duimendik stof een dictionaire vol archaïsch vocabulaire ligt te wachten op een nieuwe toekomst. De mooiste plek in dit eclectische bouwwerk is voor mij echter de rommelige kitchenette in het souterrain, waar taalkundig wordt gekokkereld door jong en oud. Daar telt geen anciënniteit; de exquise taalvondst van de éminence grise kan op exact evenveel appreciatie rekenen als de met exotische ingrediënten gekruide straattaal van de rebelse adolescent.  In het huis van onze taal vindt eenieder onderdak, dus wees welkom.

Ben jij ook benieuwd of jij Het Sinterklaasdictee foutloos schreef? Check het hier: Het przewalskipaard van Sinterklaas flaneerde gezwind langs gindse dreven, minutieus op zoek naar ongezeglijke kinderen. Voor bij wie nu reeds het angstzweet uitbreekt een geruststelling: dit dictee wordt geen geconstrueerde verzameling taalkundige valstrikken die louter bedoeld zijn voor slimmeriken, geen grammaticaal slagveld vol moeilijke woorden, geen liederlijk bacchanaal voor linguïsten en taalpuristen. Wij willen het vandaag over u hebben. Wie bent u? Wat drijft u? Hoe schrijft u? De whatsappende generatie zit hier amicaal verenigd met de oude garde, die nog is opgegroeid met de bakelieten telefoon. En het is een feit dat elke oudere generatie de volgende lichting niet genoeg geëquipeerd in taal en uitspraak vindt. Dat is een probleem van alle tijden, zo leert ons de geschiedenis. De jeugd van tegenwoordig houdt van luxe, heeft slechte manieren, heeft minachting voor alle gezag en geen eerbied voor ouderdom. Jongeren praten als ze zouden moeten werken. Ze spreken voortdurend tegen, kletsen in gezelschap, ze smakken bij het eten en tiranniseren hun ouders. Van wie zou deze boutade zijn? Niet van iemand uit onze tijd, zelfs niet van iemand uit de middeleeuwen. Het is niemand minder dan de alom gerespecteerde filosoof Socrates, die in 411 voor Christus de wereld reeds kond deed van zijn visie. Conclusie: de jeugd heeft het altijd gedaan. Maar is met de komst van de spellingchecker, waar elke computer of gsm vandaag mee is uitgerust, de noodzaak van een parate kennis van ’s lands moedertaal niet minder urgent geworden? Het apparaat geeft immers onmiddellijk aan wanneer je de fout in gaat. We kennen allemaal wel het kronkeltje onder een woord dat we zojuist ge-sms’t hebben. ‘Dat had ik beter op voorhand gedeletet,’ denk je achteraf beteuterd, waarna je de chat deemoedig afrondt met een vergoelijkende smiley. Want waarom willen we in godsnaam zonder fouten schrijven? Wat dondert het? Het is misschien wel reëel om tijdens dit dictee even bij deze kwestie te verwijlen. Zonder fouten trachten te schrijven is bovenal beleefd. Door aandacht te schenken aan je tekst schenk je ook aandacht aan degene voor wie de tekst is bedoeld. In spreektaal is dat natuurlijk minder evident. Gesproken taal heeft minder nood aan grammatica. Het gaat over klanken, niet over de spelingen van de spelling. De vluchtige fonetiek bedekt menig faux pas met de mantel der liefde. ‘Ik houd van jou’ begrijpt toch iedereen, zelfs als je niet exact weet hoe het geschreven wordt. Je proeft de zoetheid van de woorden op je tong, je spreekt ze uit met de warme hartslag van het gevoel en legt ze niet op de kille weegschaal van de grammaticale haarkloverij. Taal probeert het menselijk bestaan te vangen, liefst in begrijpelijke, adequate woorden. De zin van het leven begint met het consciëntieuze gebruik van de taal. Van schrijven word je wijzer. Van schrijven zonder al te veel fouten hopelijk nog meer. Want een liefde voor de taal is een liefde voor het leven.