In ons nieuwjaarsgesprek hebben we vandaag ondernemer Roland Duchâtelet te gast. Hij blikt terug op het afgelopen jaar. Een jaar met corona, ook in zijn eigen bedrijf. Maar ook over Operatie Propere Handen. En het nieuwsfeit van het jaar voor Duchâtelet: de bestorming van het Capitool. "We moeten opletten met populistische leiders. De tijden van Hitler zijn nog niet voorbij".

We roken en drinken weer meer sinds de coronacrisis. De coronacrisis heeft een enorme invloed gehad op onze leefstijl en ons welzijn. Dit blijkt uit de laatste rookenquête van Stichting tegen Kanker met cijfers van september 2021 die een hogere rookprevalentie aantonen dan in het jaar 2019 toen er van COVID-19 nog geen sprake was. Ook enquêtes van Sciensano met een breder kader, tonen aan dat risicogedrag zoals het gebruik van alcohol, tabak, drugs en slaap- of kalmeringsmiddelen, is toegenomen sinds de coronacrisis. Ons land stelt dus, net zoals vele andere landen trouwens, een negatieve trend vast op vlak van rookgewoontes. "Ongeveer 50 à 60% van de rokers heeft tijdens de coronacrisis hun rookgewoonten veranderd. Tussen 32% en 39% van de rokers geeft aan meer te roken in vergelijking met de periode voor de coronacrisis, terwijl slechts 16 à 20% aangeeft minder te roken. De crisis heeft daarmee een grotere invloed op de rookgewoonten dan op het alcoholgebruik," blijkt uit het rapport van Sciensano.Er is een reëel risico dat deze gedragsveranderingen gaan aanhouden en een zware negatieve impact zullen hebben op de gezondheid. Gezonde levensjaren gaan hier letterlijk en figuurlijk in rook op. En dit op een moment dat onze federale en Vlaamse regering voor het eerst in de geschiedenis de ambitie voor een rookvrije generatie in het regeerakkoord hebben opgenomen. "Zonder de COVID-19 crisis is deze ambitie al een hele uitdaging. Met de stijgende cijfers in de rookprevalentie wordt het een huzarenklus. Dit vraagt om nieuwe gedurfde maatregelen," zegt de Stichting tegen Kanker. "Hoog tijd dat tabaksbedrijven betalen voor de gezondheidsschade die ze aanrichten"Zelfs als morgen geen enkele sigaret meer verkocht zou worden, zullen er nog decennialang financiële gevolgen zijn van het huidige rookgedrag. En dit voor iedereen: voor de rokers zelf, voor de bedrijven door absenteïsme en voor de overheden door de vele ziektekosten ten gevolge van het roken. "Daarom moeten we de tabaksindustrie laten betalen voor de gezondheidsschade die ze aanrichten, en dit onder de vorm van een nieuwe heffing, volgens het principe van 'de vervuiler betaalt'. Juridisch is dit perfect haalbaar en de Belg is dit idee zeer genegen: 71% van de respondenten van de nieuwe rookenquête geeft aan positief te staan tegenover zo’n heffing voor de tabaksindustrie," aldus Stichting tegen Kanker."Onderstaande infografiek #TobaccoPayUp somt 10 duidelijke redenen op waarom het nu de hoogste tijd is dat onze regering tabaksfabrikanten ter verantwoording roept en laat betalen voor de gezondheidsschade die ze aanrichten. Tabaksfabrikanten weten hoeveel schade hun producten veroorzaken, maar toch blijven ze die maken en promoten," zegt Suzanne Gabriels, tabakexperte Stichting tegen Kanker.

En dan gaan we naar  het buitengewoon onderwijs, want ook daar worden ze geconfronteerd met de coronacrisis. De vzw KIDS in Hasselt introduceert de zorghut. In die hut kunnen leerlingen stressgevoelens een plaats geven. De kinderen hebben hier sinds corona meer nood aan omdat ze een toenemend gevoel van onveiligheid ervaren. In de zorghut kunnen ze zich in alle stilte terugtrekken.

Het aantal besmettingen stijgt overal in de samenleving, niet enkel in de scholen. Dat zegt Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts. "Het onderwijs is de enige sector die consequent transparantie biedt over de besmettingen en de quarantaines binnen de eigen sector. Al meer dan een jaar lang wordt er elke 2 weken gerapporteerd over de cijfers die verzameld worden door de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB’s), die in uiterst moeilijke omstandigheden keihard werken om zoveel mogelijk scholen zoveel mogelijk open te houden." Uit cijfers van de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB’s) blijkt dat er tussen 8 en 21 november een positieve COVID-test afgenomen werd bij 1,76% van de leerlingen en 3,64% van de onderwijspersoneelsleden. 2,79% van alle leerlingen en 0,68% van de personeelsleden werd in quarantaine geplaatst. Wat de besmettingen bij de leerlingen betreft is dit een stijging van +58%.  "Besmettingen stijgen overal"Twee belangrijke nuances hierbij: ten eerste is de toename van het aantal besmettingen bij leerlingen opmerkelijker lager dan de toename van het aantal besmettingen in de hele samenleving in dezelfde periode. Ten tweede wordt er vergeleken met de periode waarin de herfstvakantie viel. "Scholen zijn geen eilanden: als de besmettingen oplopen in de hele samenleving, dan worden ook de scholen niet gespaard", zegt Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts. "Er zijn goed uitgewerkte procedures voor scholen die geconfronteerd worden met clusterbesmettingen of overmacht. Die lokale aanpak is te verkiezen boven nieuwe lineaire maatregelen, waarbij we bijvoorbeeld afstandsonderwijs ook verplichten in de scholen waar zich op dit moment minder of geen probleem stelt" TransparantieHet virus slaat toe in de héle samenleving, maar het onderwijs is de enige sector die consequent transparantie biedt over de besmettingen en de quarantaines binnen de eigen sector, zegt de minister. "Al meer dan een jaar lang wordt er elke 2 weken gerapporteerd over de cijfers die verzameld worden door de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB’s), die in uiterst moeilijke omstandigheden keihard werken om zoveel mogelijk scholen zoveel mogelijk open te houden." Besmettingen in scholen stijgen met 58 procentIn de periode tussen maandag 8 en zondag 21 november werd er bij 21.162 leerlingen (1,76%) en 6.168 onderwijspersoneelsleden (3,64%) een positieve COVID-test afgenomen. 33.603 leerlingen (2,79%) en 1.144 personeelsleden (0,68%) werden in quarantaine geplaatst. Het aantal besmettingen bij leerlingen is ten opzichte van de vorige rapporteringsperiode gestegen met +58%, maar in dezelfde periode is het aantal besmettingen in heel Vlaanderen gestegen met +80%: van 66.962 positieve gevallen in de periode tussen 25 oktober en 7 november naar 120.735 positieve gevallen in de periode tussen 8 en 21 november. Bij de interpretatie van deze cijfers moet altijd rekening gehouden worden met de week herfstvakantie (30 oktober – 7 november). Het aandeel van het lager onderwijs binnen de totale besmettingscijfers van het onderwijs daalt: van 70% van alle onderwijsbesmettingen in de vorige rapporteringsperiode naar 60% in de meest recente cijfers. "Scholen en leerlingen slachtoffer van vierde golf""Scholen zijn geen eilanden en dus worden veel directies en leerkrachten vandaag geconfronteerd met besmettingen bij personeel en bij leerlingen, slachtoffer van de golf die door de hele samenleving gaat. Daarnaast zijn er ook nog altijd veel scholen waar zich op dit moment minder een probleem stelt. Daarom hanteren we een fijnmazige aanpak, waarbij men lokaal kan beslissen om tijdelijk te sluiten wanneer dit nodig is, maar waarbij andere scholen niet gedwongen worden om over te gaan op afstandsonderwijs wanneer dit voor hen niet nodig is", aldus Weyts.