Wie rijdt onder invloed van lachgas, rijdt onder invloed. Dat bewijst nieuw onderzoek in Nederland. De laatste jaren wordt lachgas regelmatig aangetroffen in de wagen na een ongeval. Over de effecten op de rijvaardigheid was tot op heden weinig geweten. Maar uit onderzoek blijkt nu dat er aantoonbare effecten zijn op het rijgedrag tot op zijn minst 45 minuten na het inhaleren van het product. Vias institute is vragende partij om te bekijken op welke manier controles op lachgas in het verkeer georganiseerd kunnen worden.Lachgas is de laatste jaren steeds populairder geworden als recreatieve drug. Ook in het verkeer wordt het steeds vaker aangetroffen in de wagen na een ongeval. Tot op heden zijn er weinig betrouwbare cijfers over het aantal ongevallen waarbij lachgas een rol speelt. De Nederlandse politie registreerde in de periode 2019-2022 ongeveer 700 ongevallen met doden en ernstig gewonden waarbij lachgas een rol speelde. Niet in staat om te rijden na inhaleren lachgasLachgas zorgt voor een (kortstondige) roes bij de gebruiker, maar over de duur van deze negatieve impact op de rijvaardigheid was tot nu toe weinig bekend. Nieuw Nederlands onderzoek van de Universiteit Maastricht, het Leids Universitair Medisch centrum en TNO toont nu echt aan dat tot minstens 45 minuten na het inhaleren er waarneembare effecten zijn op de rijtaak.Voor dit onderzoek hebben de onderzoekers bij 24 personen in experimentele condities lachgas toegediend. De proefpersonen moesten daarna een computertaak uitvoeren die vergelijkbaar was met autorijden. Uit het onderzoek blijkt dat er intense roes is na het inhaleren van ongeveer 1 minuut. De gebruiker is op dat moment totaal niet in staat om op veilige wijze deel te nemen aan het verkeer. Verder werden lichtere negatieve effecten op de rijprestaties waargenomen tot minstens 45 minuten na het gebruik. Opspoorbaar met een blaastest en in het bloedDe onderzoekers hebben daarnaast adem-, bloed- en speekselmonsters afgenomen om na te gaan of lachgas kon gedetecteerd worden. Het blijkt dat lachgas tot minstens 60 minuten na recreatief gebruik ervan detecteerbaar is in uitgeademde lucht en in bloed. Bij geen van de proefpersonen werd lachgas gevonden in adem- of bloedmonsters als ze geen lachgas toegediend hadden gekregen. Ook in speeksel kon lachgas worden aangetoond, maar dat werd ook gevonden bij deelnemers die geen lachgas toegediend hadden gekregen. Bij speeksel is het dus lastig om te bepalen of het gemeten lachgas het resultaat is van recreatief lachgasgebruik of een andere oorsprong heeft.Vias voorstander om blaastests in ons land te implementerenDe blaastest is een simpele en efficiënte manier om lachgas te detecteren. Voorlopig is het enkel in een proefomgeving dat de tests uitgevoerd werden, maar op relatief korte termijn zou het mogelijk moeten zijn voor een commerciële speler om een blaastest voor lachgas op de markt te brengen.Vias institute wil bekijken op welke manier de handhaving van lachgas op de meest efficiënte wijze kan gebeuren en welke rol blaastests daarin kunnen spelen. Zo zou het in theorie alvast mogelijk moeten worden om op lachgas te testen na een ongeval. Voor de politie effectief op lachgas kan testen, moet de politiek eerst de wetgeving aanpassen zodat controles op het gebruik van lachgas mogelijk worden. Verbod in ons land in de maakVias was al langer vragende partij om het bezit en vervoer van lachgas te verbieden. Eind december 2023 kondigde de federale regering aan dat lachgas in de drugswet wordt opgenomen. Terwijl de verkoop van lachgas voor culinaire of medische doeleinden legaal blijft, zal het oneigenlijke gebruik en het bezit en de verkoop ervan strafbaar worden.

Een erg pakkende getuigenis vanmiddag in Hasselt. Daar sprak Saartje Bruelemans voor het eerst over het verlies van haar man en zoontje in een verkeersongeval. Zij overleefde maar werd nooit meer dezelfde. Vandaag zijn de 80.000 personen die de afgelopen 50 jaar zijn omgekomen bij een verkeersongeval herdacht met de onthulling van een symbolisch tapijt met alle namen.

De laatste weken gebeurden er verschillende ongevallen met elektrische steps waarbij kinderen tussen de 10 en 12 jaar betrokken waren. Momenteel is er geen leeftijdsbeperking om met een elektrische step te rijden, terwijl je wel minimum 16 jaar moet zijn om met een bromfiets te rijden die dezelfde snelheid kan bereiken. De politie en spoedartsen vragen actie. Vias pleit alvast voor een aanpassing aan de wetgeving zodat elektrische steps niet meer stapvoets op het voetpad mogen rijden. "Aan zo’n lage snelheid rijden is in de praktijk quasi onmogelijk," klinkt het. De laatste weken zijn er verschillende ongevallen gebeurd met elektrische steps met kinderen. In 2020 waren er 40 kinderen jonger dan 16 jaar betrokken in een letselongeval als bestuurder van een elektrische step. Momenteel is er in ons land geen wettelijke minimumleeftijd voor het gebruik voor gemotoriseerde voortbewegingstoestellen, waaronder elektrische steps, monowheels en hoverboards vallen. Dat is een hiaat in de huidige wetgeving, vindt het Instituut voor Verkeersveiligheid, vias.Lacune in de huidige wetgeving"Het is niet logisch dat een kind van 12 jaar met een gemotoriseerd toestel mag rijden dat een snelheid tot 25 km/u per uur kan halen. Voor een bromfiets klasse A die dezelfde maximumsnelheid kan bereiken, zijn een helm, verzekering -en inschrijvingsbewijs wel allemaal nodig," zegt viasin een persbericht. De wielen van een elektrische step zijn bovendien een pak kleiner dan die van een bromfiets, wat ervoor zorgt dat je makkelijker je evenwicht kan verliezen dan bij een bromfiets.Jongeren tussen 10 en 16 jaar zijn nog volop in ontwikkeling en kunnen nog niet voldoende de risico’s van het verkeer inschatten, vindt vias. "Hen te vroeg laten rondrijden met gemotoriseerde toestellen aan hoge snelheid kan gevolgen hebben op de verkeersveiligheid. Dat geldt zeker in stedelijke omgeving waarbij er een sterke mix is tussen gemotoriseerd verkeer en kwetsbare weggebruikers." In verschillende Europese landen bestaat er trouwens een minimumleeftijd voor het gebruik van elektrische steps. Zo geldt in Denemarken een minimumleeftijd van 15 jaar. In Portugal geldt een minimumleeftijd van 16 jaar en in Italië zelfs van 18 jaar. Stijging op de spoeddiensten"Op de spoeddienst van ZNA zien we bijna dagelijks patiënten na een ongeval met een elektrische step. De laatste tijd zitten daar ook af en toe kinderen van 10 à 12 jaar bij. Ze kunnen de hogere snelheid vaak niet goed inschatten. In het algemeen dragen de gebruikers zelden of nooit beschermingsmiddelen. Dat leidt na ongevallen vaak tot letsels als breuken, ontwrichtingen en verstuikingen. Helaas zien we soms ook levensbedreigende letsels na een ongeval hiermee. Het is duidelijk dat elektrische steps geen speelgoed zijn. Voorzichtigheid is geboden," zegt Dr. Kurt Anseeuw, hoofd spoed Ziekenhuis Netwerk Antwerpen (ZNA).Lokale politie wordt met meerdere problemen geconfronteerd"Elektrische steps zijn een volwaardig vervoermiddel geworden, wel geen speelgoed! Enkele dagen geleden is een patrouille tussengekomen voor een verkeersongeval tussen een step en een auto. De bestuurder was 12 jaar oud en eens ter plaatse bleek dat zijn ouders over geen familiale verzekering beschikten, met alle financiële gevolgen van dien. Wat de particuliere elektrische steps betreft, stellen we vast dat deze vaak niet beperkt zijn tot 25km/u en dat ze regelmatig de 30km/u die van toepassing is in het Brussels Gewest overschrijden. Vorig jaar werd een bestuurder op 70 km/u geflitst. Volgend jaar zal onze politiezone een aangepast snelheidscontroleapparaat aanschaffen," aldus Patrick Massage, Hoofd van de dienst Verkeer van de politiezone Brussel West.Vias vraagt heel concreet om 5 aanpassingen aan de wegcode. Minimumleeftijd van 16 jaarVias institute pleit voor ons land om zo snel mogelijk een minimumleeftijd van 16 jaar in te stellen voor alle gemotoriseerde voortbewegingstoestellen zoals elektrische steps. Enkel wanneer deze voertuigen niet sneller dan stapvoets kunnen rijden, zoals bijvoorbeeld het geval is voor gemotoriseerde rolstoelen, zou de minimumleeftijd niet gelden.Verbod op het rijden op het trottoirMomenteel mogen elektrische steps in ons land daar rijden wanneer ze niet sneller dan stapvoets rijden. In de praktijk is het onmogelijk om met een elektrisch aangedreven toestel niet sneller te rijden dan 5 à 6 km/u. In de realiteit wordt er regelmatig te snel gereden door stepgebruikers op het voetpad. Dat zorgt voor ongemak voor de voetgangers en kan ook leiden tot verkeersonveilige situaties. Vias is dus voorstander voor een verbod voor gemotoriseerde voortbewegingstoestellen om te rijden op het voetpad, met uitzondering van de toestellen die niet sneller kunnen dan stapvoets.Maximum 1 volwassene per stepDe wegcode verbiedt niet expliciet dat je met 2 personen op een step mag rijden. Het is echter duidelijk dat als je met twee volwassen personen op zo’n step rijdt het voor de bestuurder quasi onmogelijk is om ‘voortdurend de nodige rijbewegingen uit te voeren’. Vias stelt dus ook voor om de regelgeving explicieter te maken.Fluovest ’s nachts verplichtenMeer dan 1 op de 4 ongevallen (28%) met een elektrische step gebeurt ’s nachts of bij beperkte zichtbaarheid. Het probleem met elektrische steps is dat hun achterlicht zeer laag bij de grond is en daardoor niet altijd goed zichtbaar. Het is dus logisch om het fluovest ’s nachts verplicht te maken om zo de zichtbaarheid te vergroten.Veralgemening van parkeerzones voor deelstepsSommige deelsteps worden achtergelaten op het trottoir door de gebruikers. De steps kunnen zo een gevaar vormen voor de voetgangers. Vias pleit ervoor, om net zoals in Parijs, bepaalde parkeerzones te creëren waar de gebruikers hun rit kunnen eindigen en hun step stallen. Conclusie: de step is geen speelgoedElektrische steps kunnen een schakel zijn in het combineren van verschillende vervoersmodi. Vias institute is daarom geen tegenstander van deze vrij recente vorm van mobiliteit op voorwaarde dat de verkeersveiligheid niet in het gedrang komt. Het is daarom essentieel deze vervoerswijze als een echt vervoersmiddel te zien en niet als een speelgoed.In verschillende winkelketens wordt momenteel de elektrische step gepromoot als cadeau voor kinderen, oa voor Sinterklaas. Vias raadt ten stelligste af dit als geschenk aan te bieden aan kinderen jonger dan 16 jaar. Uit eerder onderzoek van Vias institute uit 2020 bij spoeddiensten van ziekenhuizen bleek al dat de meeste ongevallen gebeuren door onervaren en occasionele gebruikers. Door hun gebrek aan ervaring schatten ze niet goed in welke ondergrond geschikt is om veilig met een elektrische step te rijden. De meeste ongevallen zijn enkelzijdige ongevallen waarbij geen tegenpartij betrokken is. Van de gewonde personen die zich na een ongeval met een elektrische step aandienden op de spoedafdeling, droeg bovendien niemand een helm op het moment van het ongeval. Vias raadt alle elektrische stepgebruikers aan om altijd een helm te dragen.

De helft van de werknemers in ons land werkt op dit moment van thuis uit. En dat is te merken op de baan. Acht op de tien Vlamingen heeft zijn verplaatsingen (fors) verminderd. Dat blijkt uit een nieuwe enquête van Vias institute. Daarentegen is één werknemer op de vijf moeten stoppen met werken sinds het begin van de lockdown. Sinds de start van de strenge maatregelen op 18 maart hebben meer dan 8 op de 10 Belgen (83%) hun autoverplaatsingen verminderd. De meerderheid (66%) rijdt nu veel minder met de wagen dan voorheen. Toch zijn er grote verschillen tussen de regio’s. In Wallonië verplaatst 9 op de 10 (90%) zich minder met de wagen, in Vlaanderen is dat 83%, terwijl in Brussel slechts twee derde zich minder verplaatst. 1 Belg op 2 vermindert zijn autoverplaatsingen, maar verplaatst zich wel meer met de fiets of te voet, wellicht om zich te ontspannen. Bij de grote meerderheid van de bestuurders die niet minder met de wagen rijden, komt dat omdat ze nog gaan werken (69%) of moeten zorgen voor familie of naasten (17%). 1 Belg op 5 werkt niet op dit moment Een enquête die in september vorig jaar gehouden werd, toonde aan dat 22% van de werknemers geregeld aan telewerk deed, maar dat bijna de helft van de mensen over een job beschikte waarin telewerk mogelijk was. Uit de huidige enquête blijkt momenteel dat 1 Belg op 2 (49%) gedeeltelijk of volledig aan telewerk doet. Iedereen die het kan, is dus nu aan het telewerken. "De strenge maatregelen hebben de ondernemingen die nog geen telewerk deden, gedwongen om de juiste tools ter beschikking te stellen voor hun werknemers. Het enorme succes van twee recente webinars van Vias institute met de FOD Mobiliteit toont aan dat heel veel van de werknemers willen blijven telewerken, zelfs na deze crisis. Dat zal uiteraard een gunstig effect hebben op de mobiliteit, verkeersveiligheid en het milieu.," zegt CEO Karin Genoe.1 op de 5 Belgische werknemers (19%) moest stoppen met zijn professionele activiteiten sinds de start van de lockdown. De anderen (31%) blijven op bureau of in de fabriek werken. De maatregelen worden breed aanvaard Een overgrote meerderheid van de Belgen (96%) vindt het logisch om zich enkel te beperken tot essentiële verplaatsingen tijdens deze gezondheidscrisis. Bij de Walen (6%) zijn er twee keer meer mensen die de maatregelen om zich minder te verplaatsen onlogisch vinden dan bij de Vlamingen (3%) en 3 keer meer dan bij Brusselaars (2%). Vooral bij de jongeren onder de 34 jaar (7%) is er een grotere groep die het niet logisch vindt om zich minder te verplaatsen tijdens deze pandemie. Bij de groep boven de 55 jaar (1%) leeft dat idee veel minder. Tot 70% minder verkeerDe bestuurders zijn ook bevraagd over hoe goed ze de snelheidslimieten respecteren sinds het begin van de maatregelen. De overgrote meerderheid geeft aan dat ze niet sneller rijden dan voor deze periode. Op basis van data van navigatiesystemen in de wagen, hebben we vastgesteld dat de gemiddelde snelheid wel met 6% gestegen is op lange trajecten en met 8% in de straten van Brussel. Wat het verkeersvolume betreft, zijn er de voorbije dagen verschillende schattingen gepubliceerd over de daling, maar sommige waren duidelijk onrealistisch. Het verkeersvolume is in Brussel echter wel met 70% gedaald. Op basis van de fietstellers, kunnen we stellen dat het aantal fietsers ook ongeveer met die hoeveelheid gedaald is, vooral op de woon-werk trajecten. Veel minder vertragingen op het spoor Het treinaanbod is sinds de strenge maatregelen teruggeschroefd, maar de treinen rijden wel beduidend stipter. Tijdens de piekuren zijn er in Vlaanderen 80% minder treinen met vertraging, in Brussel is dat zelfs 86%. In de daluren rijden er 68% minder treinen met vertraging in Vlaanderen, in Brussel is dat 65%.